یوز پلنگ آسیایی

چند ویژگی یوزپلنگ آسیایی

دم مانند یک سکان به تغیر جهت سریع هنگام دویدن کمک می‌کند.

بعد از شش ماهگی برخلاف بقیه گربه سانان نمی‌تواند ناخن‌هایش را جمع کند.

دست و پای بلند و کشیده که برای برداشتن گام‌های بلند هنگام دویدن تکامل یافته است؛ طول هر گام هنگام دویدن 7 متر است.

بدن لاغر و کشیده و انعطاف پذیر.

بینایی

توانایی تشخیص جزییات تا 5 کیلومتر

خط اشک

خط سیاه رنگ کشیده شده از گوشه چشم تا کنار دهان، نور خورشید را جذب و باعث دید بهتر می‌شود.

اندام داخلی

قلب، ریه و کبد یوزپلنگ 3 برابر شیر است.

طول دم

84_60 سانتی‌متر

طول بدن

150_140 سانتی‌متر

نقش و نگار بدن

خال گرد سیاه و توپر

زیستگاه

تپه ماهور و کوهپایه

تعداد

در سراسر قاره آسیا کمتر از 40 یوزپلنگ باقی مانده است؛ که تنها در کشور ما ایران زندگی می‌کنند.

 عوامل تهدید کننده

 احداث معادن، حضور گله و سگ، عبور جاده، قاچاق توله، شتر (تهدید منابع آب)

غذا

 خرگوش، آهو و جبیر، بزوحشی، گوسفند وحشی.

همه با هم در حفاظت از یوز پلنگ ایرانی

دنبال نکردن یوز پلنک با خودرو یا موتور سیکلت در صورت مشاهده آن در طبیعت.

شکار نکردن غیرمجاز در مناطق حفاظت شده.

همکاری با محیط‌بانان مناطق حفاطت شده.

حفاظت درست از گله برای جلوگیری از حمله گوشتخواران.

خارج نکردن توله یوز‌ها از طبیعت

احتیاط در رانندگی به هنگام عبور از نزدیگی زیستگاه یوز و مشاهده تابلو هشدار دهنده خطر برخورد با یوز

کنترل سگ‌های گله و جلوگیری از حمله آنها به یوزپلنگ و توله‌هایش

صحبت با دوستان و آشنایان درباره اهمیت حفاظت از یوزپلنگ

شاهین بحری

مشخصات ظاهری

این پرنده ( شاهین بحری) 40 تا 52 سانتی‌متر طول دارد و شاهینی بزرگ است.

پرنده ماده بطور چشم‌گیری از پرنده نر بزرگ‌تر است.

دم نسبتا کوتاه و بال‌هایی دراز و نوک‌تیزی دارد. در پرواز، به سادگی، از شکل لنگر مانندش، خصوصا هنگام حمله برای گرفتن شکار، شناخته می‌شود.

پرنده بالغ، با سر و سبیل پهن و سیاه، که در تضاد با سفیدی گلو و گوش‌پرهاست.

رو تنه خاکستری تیره و زیرتنه سفید، با رگه‌های فراوان عرضی سیاه که تا زیر دم امتداد دارد.

پرنده نابالغ سطح پستی خاکستری مایل به قهوه‌ای، زیر تنه نخودی با رگه رگه طولی قهوه‌ای و سفیدی کمتر در گلو و سینه دیده می‌شود.

هنگام شکار، با بال‌های تقریبا بسته و با سرعتی بسیار زیاد، بر طعمه فرود می‌آید و عمدتا از پرندگان بخصوص کبوتر و پستانداران کوچک، تغذیه می‌کند.

صدا

صدای این پرنده ضعیف و به صورت (کِک_ کِک_کِک keck_ keck_ keck) یا (کیوک_ کیک_ کیک kyok_ keek_ keek) شنیده می‌شود.

 

 

زیستگاه

این پرنده در مناطق کوهستانی، جنگل‌ها، صخره‌ها و خارج از فصل تولید مثل در حاشیه تالاب‌ها به سر برده و میان درختان آشیانه ساخته و گاهی نیز از آشیانه‌های قدیمی روی درختان بهره می‌برد. در ایران، زمستان‌ها فراوان است و به تعداد اندک، تولید مثل می‌کند.

حفاظت

این پرنده در زمره پرندگان حفاظت شده است و همانند بالابان باید برنامه‌ریزی دقیقی به منظور شناسایی محل‌های تولید مثل و حفاظت از آن‌ها صورت پذیرد.

خفاش

خفاش­ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

خفاش­ها بر اساس نوع تغذیه به سه گروه تقسیم می‌شوند:

برخی از آن‌ها از میوه­ها تغذیه می­کنند، بعضی حشره­ خوارند و گروه سوم خون حیوانات دیگر را می­‌خورند و به خفاش­‌های خون­آشام معروف هستند.

امروز قصد داریم درباره خفاش­‌های میوه­ خوار صحبت کنیم.

­خفاش میوه­خوار:

خفاش میوه­‌خوار بزرگ­ترین خفاش ایران است. این خفاش برخلاف دیگر خفاش‌های ایران، که حشره خوارند، میوه‌خوار است.

چند ویژگی پستاندار پرنده:

بسیاری از مردم، خفاش‌ها را از روی سر و ته خوابیدن آن‌ها در غارهای تاریک می‌شناسند.

خفاش­‌ها اکثرا شب فعال هستند اما خفاش ­های میوه­ خوار گاهی در روشنایی روز هم پرواز می­‌کنند.

خفاش­‌ها تنها پستاندارانی هستند که قدرت پرواز کردن را دارند.

بدن خفاش­‌ها مانند پستانداران دیگر، پوشیده از مو است؛ موهای انبوه و در عین حال ظریف و ابریشمی، خفاش‌ها در هنگام پرواز کمترین اصطکاک را با هوا ایجاد می­‌کنند.

پستانداری که ردیاب دارد، آن­ها کور نیستند اما تصاویر را سیاه و سفید می­بینند. آن­ها برای پیدا کردن راه یا شکار کردن به حس بینایی نیاز ندارند. خفاش­‌های حشره­‌خوار با حنجره و خفاش­­های میوه­‌خوار از طریق ضربه زدن با زبان به سقف دهان، صدای بسیار بلندی تولید می­‌کنند که گوش انسان قادر به شنیدن آن نیست.

به این صورت که این صداها پس از برخورد با موانع سر راه، به طرف آن‌ها باز می­‌گردد و خفاش­‌ها با گوششان که برای این کار تخصص پیدا کرده است، فاصله خود را از آن مانع می­فهمند و راهشان را پیدا می­کنند. گاهی نیز بدون تولید صدا و به کمک حافظه و با تکیه بر مکان­‌ها و موقعیت‌هایی که به خاطر سپرده­‌اند راهشان را پیدا می‌کنند.

خفاش­‌ها اغلب بصورت گروهی در جاهای تاریکی مثل غارها، معدن­‌ها، شکاف­‌های صخره­‌ها، سوراخ درختان، چاه­‌ها، قنات‌ها، زیرپوست درختان، زیرسقف ساختمان‌ها و در بین برگ‌های به هم پیچیده درختان زندگی ‌می­‌کنند.

خفاش‌ها از هر قسمت از محل زندگی خود برای کار مخصوصی استفاده می‌کنند؛ آن‌ها محل مخصوصی برای استراحت شبانه یا روزانه، زمستان­‌گذرانی، استراحت تابستانی، پرستاری از نوزادان، غذاخوردن و … دارند.

دشمنان طبیعی خفاش­‌ها مارها و پرندگان شکاری هستند. انسان هم یکی از بزرگ­ترین دشمنان خفاش­‌هاست؛ زیرا با گرفتن و لمس کردن بدن ظریف آن­ها یا بر هم زدن آرامششان در هنگامی که در حال استراحت روزانه یا خواب زمستانی هستند آسیب­‌های زیادی به آن­ها می­‌زند که حتی به مرگشان منجر می­‌شود.

خفاش­‌ها انداره متفاوتی دارند، در بین آن­‌ها خفاشی به اندازه یک حبه قند وجود دارد که وزن آن­ 1/5 تا 2 گرم و طول ساعد آن فقط 25 میلی‌متر است. در عین حال، خفاشی هم وجود دارد که فاصله نوک دو بال آن به 2 متر می‌رسد. وزن این خفاش که روباه پرنده نام دارد، 1 کیلوگرم است.

جمعیت خفاش‌ها نامعلوم است.

پراکنش: در شمال آفریقا، غرب آسیا تا پاکستان و در ایران در مناطق ساحلی سیستان و بلوچستان تا بوشهر، جهرم، جزیره قشم و غار چزن در چابهار پراکنده است.

ریخت­شناسی: خفاش میوه­‌خوار سری شبیه سگ، پوزه‌ای دراز، گوش‌های بیضی شکل، چشم­هایی بزرگ، دمی کوتاه و پرده دمی دارد که رشد کمی کرده است.

زادآوری: خفاش ماده در سراسر سال (بیشتر در اوایل زمستان) بچه می‌زاید.

وضع حفاظتی: به نظر می‌رسد که جمعیت آن­ها رو به کاهش است.

پلنگ

 نام فارسی: پلنگ

نام انگلیسی: leopard

نام علمی: panthera parrdus

پلنگ یکی از زیرک‌ترین و قدرتمند‌ترین گربه‌سان است. این گربه‌سان بزرگ جثه با بدن پوشیده از خال‌های تو خالی خود، در زیستگاه‌های گوناگونی زندگی می‌کند. پلنگ ایرانی بزرگ‌ترین زیرگونه یا نژاد پلنگ در دنیاست.

پلنگ اینجا، پلنگ آنجا، پلنگ همه‌جا!

از آنجا که پلنگ ترکیبی از سرعت، چابکی، انعطاف و قدرت است، می‌تواند در مناطق گوناگون زندگی کند و خود را با هر وضعی وفق دهد. این جانور در بسیاری از مناطق دنیا، از علفزارهای گرم و باز آفریقا گرفته تا جنگل‌های مرطوب و حاره‌ای هند و آفریقا، کوهستان‌های سرد و صخره‌ای خاورمیانه و جنگل‌های سرد خاور دور و روسیه زندگی می‌کند. پلنگ گسترده‌ترین پراگندگی را در بین همه گربه‌سانان بزرگ جهان دارد. در ایران هم در اغلب استان‌های کشور زندگی می‌کند.

پلنگ‌ها، شکارچیان قدرتمند

پلنگ‌ها در مقایسه با سایر گربه‌سانان، قدرت شکارگری زیادی دارند. آن‌ها به دلیل داشتن قدرت بینایی بسیار خوب، برخلاف سگ‌سانان، کمتر طعمه را از روی بو تعقیب می‌کنند بلکه با کمین کردن در مسیر آن، همراه با دویدن و پرش ناگهانی طعمه را شکر می‌کنند. پلنگ علاوه‌بر بینایی بسیار قوی، ویژگی‌های منحصر به فرد دیگری هم دارد که با وجود آن‌ها هر وقت اراده کند، می‌تواند به شکار هر جانوری بپردازد.

برای مثال، قسمت زیرین و بخش داخلی پاهای این جانور از موهای نرمی پوشیده شده است و به همین سبب، هنگامی که راه می‌رود، صدای پایش را نمی‌توان شنید؛ در نتیجه به راحتی و بدون اینکه طعمه متوجه شود، به آن نزدیک می‌شود.

داخل گوش‌های پلنگ از موهای ریزی پوشیده شده است که در مقابل جریان باد، حساسیتی فوق‌العاده دارد این موها کوچک‌ترین تغیرات جهت باد را مشخص می‌کنند و با وجود آن‌ها پلنگ می‌فهمد که در صورت تغیر ندادن مسیر، طعمه بویش را می‌فهمد و فرار می‌کند.

پلنگ‌های قلمرو طلب

پلنگ‌ها از حیوانات قلمرو طلب به حساب می‌آیند. اندازه قلمرو آن‌ها در وضع عادی بین 5 تا 50 کیلومتر مربع است اما ممکن است از این مقدار فراتر هم برود.

بطور کلی اندازه قلمرو پلنگ‌ها به عوامل گوناگونی چون جنسیت، سن، غنی بودن محل زندگی از نظر طعمه، و حضور یا نبود شکارچیان بزرگ دیگر در آن بستگی دارد.

نشانه‌گذاری قلمرو

پلنگ‌ها بطور مداوم به اطراف قلمرو خود سرکشی می‌کنند و سراسر مرزهای آن را نشانه ‌گذارند. این نشانه‌ها به دو گروه بصری و وابسته به بویایی تقسیم می‌شوند.

نشانه‌های بصری

پشته کردن خاک و در مناطق پر درخت پنجه کشیدن بر درختان و ریختن سرگین با بوی خاص است.

نشانه‌های وابسته به بویایی

پاشیدن ادرار با حجم کم روی جای پنجه‌ها بر درخت و نیز روی محل پشته کردن خاک یا روی قسمت‌های انتهایی گیاهان و بوته‌هاست.

گاهی پلنگ‌ها برای تاکید بیشتر، از تلفیق این نشانه‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها تقریبا هر روز حدود قلمرو خود را مشخص می‌کنند و مسیرهای آن‌ را از نظر طعمه مورد بررسی قرار می‌دهند.

پلنگ‌های همه چیز خوار

پلنگ‌ها همانطور که در حوزه وسیعی پراکنده‌اند، تنوع غذایی گسترده‌ای نیز دارند. در واقع، از فهرست طعمه‌های خورده شده توسط آنان تا حدودی می‌توان فهمید که قلمرو این جانوران قدرتمند، چه حیوانات دیگری زندگی می‌کنند.

زادآوری

جفت‌گیری پلنگ‌ها در اواسط زمستان صورت می‌گیرد و توله ها در بهار به دنیا می‌آیند.

اندازه

طول بدن این پستاندار 110 تا 190 سانتی‌متر، طول دمش 60 تا 110 سانتی‌متر، ارتفاع بدن آن 45 تا 70 سانتی‌متر و وزنش 35 تا حدود 100 کیلوگرم است.

رژیم غذایی

سم داران بزرگ مانند کل و بز، قوچ و میش و گراز، پرندگان، خزندگان، روباه، سگ، گاو، گوسفند، الاغ، ماهی و حشره‌ غذای پلنگ را تشکیل می‌دهد.

شب فعالان کوچک (خار پشت‌ها)

چند ویژگی خارپشت‌ ایرانی:

  • خار پشت‌ها موجوداتی شب فعال‌اند. آن‌ها روزها در لانه‌هایشان استراحت می‌کنند و شب‌ها برای یافتن غذا و فعالیت‌های دیگر از لانه خارج می‌شوند.
  • چشم‌های قوی آن‌ها برای دید در شب سازگاری یافته است و این جانوران دیدی تک‌رنگ دارند.
  • حس بویایی بسیار خوبی دارند، آن‌ها می‌توانند بوی غذا را از عمق چهار سانتی‌متری زمین تشخیص دهند.
  • قدرت شنوایی با فرنکانس بالا تا 45 کیلوهرتز را دارند.
  • جانورانی کف‌رو هستند، بدین معنا که در هر گام، تمام کف پایشان با زمین تماس پیدا می‌کند.
  • خارپشت‌ها توپ‌های خار دار طبیعت هستند، آنها در هنگام دفاع از خود و در موقع خواب زمستانی بدنشان را جمع می‌کنند.
  • ماهیچه‌های مخصوصی در پشت بدن آنها وجود داردکه دارای پوست شل و انعطاف‌پذیر است و به جانور کمک می‌کند که به شکل توپ دربیاید.

خواب‌آلودهای خاردار:

چرا خارپشت‌ها به خواب زمستانی می‌روند:

آن‌ها از اواخر پاییز و اوایل زمستان به خواب زمستانی می‌روند. در این فصل‌ها میوه زیادی به عمل نمی‌آید و شمار بی‌مهرگان و جانوران خون سردی مثل مار و مارمولک به شدت کاهش می‌یابد. در نتیجه غذایی برای خوردن پیدا نمی‌کنند و به خواب می‌روند و در این مدت ضربان قلب آن‌ها از 190 بار به 3 تا 15 بار در دقیقه کاهش می‌یابد.

چگونه زبان خارپشت‌ها را بفهمیم؟

خارپشت‌ها در سراسر دنیا یکی از حیوانات محبوب خانگی هستند.

فهمیدن زبان آن‌ها بسیار مهم است.

برای مثال:

  • اگر آن‌ها شبیه توپ خاردار شوند، یعنی بسیار ترسیده‌اند.
  • اگر خارهای جلوی سرشان فقط سیخ شود، یعنی به چیزی مشکوک اند.
  • اگر همانند مار صدای “هیس هیس” دربیاورند علامت می‌دهند که از من دور شو؛ یا از تو خسته شده‌ام.
  • اگر جیغ بکشند یعنی زخمی شده‌اند یا چیزی وجود دارد که او را به شدت ترسانده یا عصبانی کرده است.

پراکنش در ایران: در اغلب شهرستان‌ها به جزء در منطقه شمالی و شمال‌غربی،پراکنده هستند.

زیستگاه: در بوته‌زارها، زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها زندگی می‌کنند.

اندازه: طول بدن ای پستاندار در حدود 21 تا 29 سانتی‌متر ایت و طول دم آن در حدود 1تا 4 سانتی‌متر است. وزن آن‌ها به 400 تا 700 گرم می‌رسد.

زادآوری: خارپشت ماده از اوایل بهار تا آخر تابستان، بچه می‌زاید.