مرال بزرگ‌ترین گوزن، گیاهخوار و سم دار ایران است. این گوزن زیبا و بزرگ جثه با شاخ‌هایی شبیه شاخهای درخت در مناطق جنگلی و بیشه‌زارهای مناطق کوهستانی ایرانی زندگی می‌کند.
نحوه زندگی
مرال ها بصورت اجتماعی زندگی می‌کنند. در فصل جفت‌گیری معمولا نر با تعدادی ماده یک گروه را تشکیل می‌دهند ولی در ایام دیگر سال، نرها در یک دسته و ماده‌ها و بچه‌ها در دسته دیگر زندگی می‌کنند.
بچه‌های خال خالی
نوزاد مرال، که به گوساله معروف است، برخلاف والدین خود خال‌های سفید رنگ متعددی دارد. گوساله‌ها پس از تولد می‌توانند راه بروند یا بدوند اما مادرانشان آنها را در میان علف‌های انبوه و بلند مخفی می‌کنند.
خال‌های روی بدن بچه مرال‌ها به استتار هرچه بیشتر آنها و در نتیجه در امان ماندنشان از دست شکارچی‌ها کمک می‌کنند؛ زیرا شبیه سایه‌هایی هستند که در اثر تابش نور خورشید از میان شاخه و برگ درختان بر کف جنگل ایجاد می‌شوند.
گاوبانگی
مردم مازندران به دلیل شباهتی که مرال‌ها با گاو دارند، به آنها (گاو کوهی) می‌گویند. در شهریورماه، که فصل جفت‌گیری یا به اصطلاح (فصل مستی)، مرال‌هاست، هر مرال نر بزرگ و قوی چند راس ماده را تحت مراقبت قرار می‌دهد و پشت سر آنها حرکت می‌کند. در این هنگام،جانور برای اینکه اعلام کند این دسته اعضای خانواده‌اش هستند، بانگ‌های بلند و مستانه‌ای سر می‌دهد که به آن گاوبانگی می‌گویند. البته گاهی این آواز بلند و قوی به قیمت جان مرال نر تمام می‌شود؛ زیرا مرال‌های نری که ماده ندارند، با شنیدن این صدا به مرالی که نعره می‌کشد، نزدیک می‌شوند و بین آنها نبرد سختی در می‌گیر. گاهی هنگام نبرد شاخهای آنها چنان در هم فرو می‌رود که دو رقیب هیچ‌گاه نمی‌توانند از هم جدا شوند و ممکن است هردو بمیرند.
چه زمانی شاخهای مرال‌ها می‌افتند
مرال‌های نر شاخهای بلند و با شکوهی دارند که با همه عظمت و زیبایی‌شان، هر سال در اواخر زمستان می‌افتند؛ به همین دلیل آنها در این فصل بسیار منزوی می‌شوند و به قسمت‌های محتلف جنگال پناه می‌برند تا ازچشم دیگران پنهان باشند. به علاوه چون وسیله دفاعی خود را از دست داده‌اند بسیار محتاط می‌شوند.
دلیل افتادن شاخ مرال‌ها
دلیل افتادن واکنش‌های هورمونی بدن مرال‌های نر است. در این فصل غده هیپوفیز مغز هورمونی ترشح می‌کند که باعث فعال شدن نوعی از گلبول‌های سفید بدن مرال‌ها به نام ( گلبول سفید استخوان‌خوار) می‌شوند. این گلبول‌ها به قسمت‌های قاعده شاخ حمله می‌کنند و باعث تخریب این ناحیه می‌شوند؛ در نتیجه، شاخ‌ها می‌افتند.
شاخ‌ها چه زمانی دوباره رشد می‌کنند؟
با افزایش طول روز در تابستان، غده هیپوفیز هورمونی به نام (هورمون رشد) ترشح می‌کند که باعث جوانه زدن مجدد شاخ‌ها می‌شود.
چه زمانی بهتر می‌تواند آنان را دید؟
مرال‌های نر پس از مراحل شاخ اندازی برای تامین و جبران کلسیم، فسفات و آهن منیزیم از دست رفته، میل زیادی به خوردن جوانه‌های تازه و سرشاخه‌های درختان دارند. در این زمان، به راحتی می‌توان آنها را دید.
شاخهای کرکی
شاخهای تازه‌ای که در فصل گرما رشد می‌کند، پوششی مخملی و کرک مانند دارند. این پوشش پس از مدتی خشک می‌شود و به خارش می‌افتد. در این زمان، مرال‌ها شاخهای خود را به درختان و شاخه‌ها می‌مالند تا این پوشش تکه تکه شود و بریزد. پس از مدتی شاخ‌ها بسیار سخت و سفت می‌شوند و شاخک‌های متعددی روی آنها رشد می‌کنند.
